Informatie

Hout werkt

Hout werkt

Hout werkt, houten vloeren werken. Hout is een echt natuurproduct en dat zie je ook terug in houten vloeren, de kleuren, de geur, de uitstraling en het gevoel. Dat zorgt er ook voor dat hout nooit stil staat. Hout werkt en blijft werken. Afhankelijk van de houtsoort, vocht en relatieve luchtvochtigheid beweegt en werkt hout altijd. Dat kan leiden tot (tijdelijke) scheurtjes, oneffenheden en onregelmatigheden. Dit is juist de charme van een houten vloer. Het komt voor bij nieuwe houten vloeren en vloeren met oud hout.

Neem contact op!


Hout "Werkt" door het toe- en afnemen van de luchtvochtigheid.

Inleiding

Het is belangrijk om de klant uit te leggen dat hout een product is dat werkt onder invloed van het toe- en afnemen van de luchtvochtigheid. Wij leven in Nederland of bijvoorbeeld Belgie en hebben te maken met een zee klimaat. Een kenmerk van het zeeklimaat is de grote verschillen die kunnen optreden in de luchtvochtigheid in verschillende jaargetijden.

Omdat in de berichtgeving de laatste jaren veel geschreven wordt over naden en scheuren in houten vloeren en de problematiek daar omtrent, is het nog belangrijker geworden de klant van af het eerste moment dat er contact is op de hoogte te brengen van de karakteristieken van hout.

Hout is onderhevig aan schommelingen van de luchtvochtigheid

 

Media

Die kijk op de materie van de klant is begrijpelijk. In de media, tijdschriften, verjaardagen wordt tegenwoordig veel gesproken en geschreven over bouwen van woningen en verbouwingen van woningen en de daarvoor gebruikte al dan niet natuurlijke materialen. Natuurlijk leven is tegenwoordig een hot item en wordt veel in verband gebracht met te gebruiken materialen voor in de bouw.

Natuur produkt

Hout is een natuurprodukt. Hiermee willen we zeggen dat (eiken, jatoba, grenen, multiplanken, duoplanken, parkethout, laminaat etc.) onder invloed van de natuur verandert van afmetingen en kleuren. De afmetingen veranderen onder invloed van het toe- en afnemen van de luchtvochtigheid. De kleur verandert door de invloed van zon en gebruik van de houtenvloeren. De breedte van 18 cm tot 22 cm van de houten planken is een gemiddelde breedte voor houtenplanken. Bij deze breedte is een massief bijvoorbeeld eikenhouten planken vloer prima zwevend te leggen wanneer de kamer niet breder is dan 5m1 breed. Is de kamer breder dan een meter of 5, dan moet worden gedacht aan semi-verlijming met behulp van elastilon en aan verlijming van de vloer op de bestaande vloer met een tussen vloer van spaanplaat of industrie mozaik eiken. Wanneer de houten planken breder zijn dan rond de 20 cm, is het ook verstandig om de planken te verlijmen met elastilon of op de bestaande vloer met een tussenvloer van spaanplaat. Dit ook wanneer de kamer minder breed is dan 5m1. Dit heeft te maken met het feit dat de bredere planken kunnen schotelen als ze wat breder zijn dan 20 cm breed. Dit is niet de bedoeling.
Trouwns tot in 5 m1 breder kamers kan zwevend gelegd worden. Is de kamer breder dan is de werking in de planken theoritisch zo groot dat er een hele grote zwelnaad moet worden gelaten tussen de muur en de vloer. Tussen de muur en de vloer worden normaal gesproken spanveren geplaatst. Deze spanveren houden de vloer netjes bij elkaar. De vloer kan werken, uitzetten en krimpen dus, zonder dat er grote naden blijven staan midden in de vloer.

Indien de massieve planken vloer op bovengenoemde manier wordt gelegd, zijn er weinig problemen te verwachten met de werking van het hout. Heel soms zal er een stukje van de zijkant van de vloer bij een muurkant een strookje afgezaagd moeten worden omdat de vloer is uitgezet en klem staat tegen de muur. Dit is vaak in het eerste jaar na plaatsing van de vloer in de ruimte. De vloer gaat zich zetten naar de ruimte en moet even alle seizoenen mee hebben gemaakt. Als er dan toch een stukje vrijgezaagd moet worden, dan is het vaak 1 keer. Daarna komt dat vrijwel nooit weer voor. Met anderen woorden; massief houten planken hebben een unieke uitstraling die bijna door geen enkele multiplank wordt benadert en die mits op de juiste manier gelegd, een probleemloze vloerafwerking vormt voor uw woonkamer, keuken, slaapkamer, kantoor etc.  

Karakteristieken natuurlijke materialen

Het gebruik van natuurlijke materialen brengt met zich dat die natuurlijke materialen andere karakteristieken hebben dan materialen gebaseerd op kunststof. Soms bestaat hierover geen of niet voldoende kennis bij de klant.

In het vakgebied waar ons bedrijf in werkzaam is hebben wij met name met het natuurlijke materiaal hout te maken. Ondanks dat het materiaal al vele eeuwen wordt gebruikt voor houten vloeren, bestaat er, zo merken wij, in de praktijk toch vaak onbegrip over het krimpen en uitzetten van hout.

Hout werkt altijd

Om die reden willen wij hier een paar argumenten opsommen of opnieuw in herinnering brengen die het nodige begrip voor de werkelijkheid van hout eer aan doen.

Houten Parket wordt volgens DIN-norm 280, pagina 1 tot 4, geleverd met een houtvochtigheidsgraad van 9 (+/- 2)% en moet ook als zodanig worden geplaatst of gelegd. Die houtvochtigheidsgraad stemt overeen met een omgevingsklimaat van 20° tot 22° Celsius en met een relatieve luchtvochtigheid van 55 tot 60%. Die gegevens dienen aan de klant te worden vermeld volgens DIN 18356 voor parketvloeren. 
De hierboven genoemde normale omgevingsvoorwaarden vormen wel een jaarlijks gemiddelde. In de zomer stijgen, van nature uit, de waardes boven de hierboven genoemde waardes uit. Door het toenemen van de luchtvochtigheid stijgt het vochtgehalte in het hout en zet het uit; in de winter blijft men daar dan weer onder omdat de woning dan met een van de bestaande soorten verwarmingssystemen wordt verwarmd en vocht uit het hout trekt en verdampt. Het hout krimpt. Het kan dan ook niet anders of het hout, een natuurlijk produkt, is aan veranderingen onderhevig. 
Nogmaals: In de zomer zal het parket onder invloed van het omgevingsklimaat uitzetten, in de winter zal het dan weer krimpen. Het krimp- en uitzetpercentage van hout is onder dezelfde geologische omstandigheden verschillend voor iedere houtsoort. Grenen krimpt en zet meer uit dan bijvoorbeeld eiken. 
Die gegevens zijn uiteraard al eeuwen lang bekend. Wij, parketverkopers en leggers, vermelden dit uitdrukkelijk bij elke gelegenheid en wij wijzen ook op de gevolgen daarvan. Echter, de ervaring leert dat het "werken" van hout vaak niet goed door dringt, zeker in vergelijking met andere (kunstmatige) materialen.  


Houten Parket vloeren "werken". Houten parket vloeren worden in belangrijke mate beïnvloed door de omgeving. Het veranderen van die omgevingsfaktoren, vooral dan wijzigingen van de relatieve vochtigheidsgraad in de omgevingslucht, heeft effecten op houten parket vloeren. Bij een relatieve luchtvochtigheid van 75% in de zomer en een temperatuur van 20° Celsius zal de houtvochtigheidsgraad 14,5% bedragen. In de winter, wanneer de kamers kunstmatig worden verwarmd, daalt de relatieve luchtvochtigheid bijvoorbeeld tot 45% wanneer een constante kamertemperatuur van 20% wordt aangehouden. De houtvochtigheid bedraagt dan gemiddeld 8,4%. 
Maar het gebeurd ook regelmatig dat in verwarmde kamers een relatieve luchtvochtigheid van slechts 34% of nog lager ontstaat; daarbij speelt het overigens geen rol of het nu gaat om vloerverwarming dan wel om de gebruikelijke verwarming met convectoren. De houtvochtigheid bedraagt in dat geval nog slecht 6,8%. Het verschil in vochtpercentage in het hout uit zicht in het krimpen en uitzetten van de houten parket vloeren. In de zomer is de vloer breder dan in de winter als er kunstmatig wordt verwarmd in de ruimtes.

Werking van Hout

Olie of lak en de invloed op het werken daarvan
Er wordt vaak gedacht dat een gelakte vloer minder water opneemt en afstaat vanwege de lak die er bovenopo ligt. Een laklaag gaat de uitwisseling van vochtigheid tussen hout en de omgevingslucht niet tegen maar vertraagd het hooguit iets.

Dus door het aanbrengen van lak wordt het hygroscopische karakter van het hout niet te niet gedaan. Het hout blijft uitzetten en krimpen door het toe- en afnemen van de luchtvochtigheid. Door het uitzetten en krimpen van het hout ontstaan er dus in de laklaag hele kleine voegjes.
Dit "ontstaan van voegjes" in de lak wordt vaak door klant als zeer onwenselijk ervaren. De klant geeft als klacht aan dat er water en vuiligheid in de houten parketvloer kan binnendringen. De klant moet weten dat de laklaag niet tot doel heeft een parketvloer waterdicht te maken. De laklaag dient in hoofdzaak om een blijvend mooi uitzicht te geven aan het houtoppervlak en zorgt voor een makkelijker onderhoud.
Een geoliede vloer neemt water op ondanks dat er olie op zit dat in principe water afstotend is. De olie laag laat water gemakkelijker door dan een gelakte vloer.

Wanneer wel of geen hout nemen Iemand die niet accepteerd dat een houten vloer "werkt" onder invloed van het toe- en afnemen van de luchtvochtigheid, moet geen houten vloer nemen. Iemand die accepteerd dat een houten vloer "werkt" maar het liefst zo weinig mogelijk, heeft zelf de mogelijkheid om het "werken van het hout" te minimaliseren. Minimale "werking" kan worden bereikt door bijkomende maatregelen te nemen om het omgevingsklimaat zogoed mogelijk op hetzelfde peil te houden.
In de zomer wanneer de lucht vochtig is omdat warme lucht meer vocht kan opnemen zal het parket gaan uitzetten. Als het winter is zal het kouder worden en staat de verwarming aan, dan zal de luchtvochtigheid afnemen en dus ook het vochtpectage in het hout neemt af. De vloer zal krimpen en naden zullen verschijnen. Is de parketvloer afgewerkt met lak, dan wordt vaak door consumenten gezegd dat er scheuren in de vloer komen omdat de lak scheurt. Dit zijn echter krimp naden die de lak hebben opgerekt, en een klein beetje gescheurd. Die kleine voegjes ook wel naden genoemd kunnen echter zonder meer positief worden beïnvloed of volledig worden voorkomen door de omgeving ook tijdens de verwarmingsperiode voldoende vochtig te houden.


Voorkomen extreme werking

Indien er niet voor bijkomende bevochtiging van de ruimte wordt gezorgd, droogt het hout onvermijdelijk meer uit.

Geadviseerd wordt te bevochtigen. De luchtvochtigheidsgraad kan met relatief weinig moeite op het niveau van 55% worden gehouden. De consument kan een apparaat met een ingebouwde controlehygrostaat (vochtigheidsregelaar) aanschaffen. De beste resultaten werden bereikt met waterverdampingssystemen, maar die moeten dan wel worden onderhouden en gereinigd.  Zo moet het overblijvende water worden uitgegoten en is het nodig om het hele apparaat om de 2 weken te reinigen. De filters moeten om de 4 tot 8 weken worden vervangen. Nu kan het zijn dat het voorgaande niet altijd goed wordt begrepen, ook niet door diegene die zo graag natuurlijk willen leven. In sommige gevallen is het voldoende om waterbakjes te plaatsen op de verwarming of iets vaker te dweilen. Wil men niet dat de vloer veel " werkt" en een zeker comfort, dan kan het gewoon niet anders. Het resultaat zal echter minder goed zijn dan met een goede waterverdamper omdat de capaciteit te klein is zo blijkt uit de ervaringen in de praktijk.

Hout gaat niet kapot van werken

Wanneer de consument dergelijke methodes niet toepast en de natuur zijn gang laat gaan, dan heeft dit helemaal geen nadelen voor parket en andere houtvloeren. Uit heel wat ervaring in de praktijk blijkt dat de spanningen die ontstaan door uitzetten en krimpen worden opgevangen door de lijmen en door de onderliggende vloer en zonder enige schade worden afgebouwd. Let op, als de vloer niet goed blijkt te zijn gemonteerd kan er wel schade ontstaan. Als de lijm bijvoorbeeld geen goede hechting heeft gehad op de bestaande vloer, dan kan de parketvloer loskomen nadat de vloer is gekrompen of uitgezet. Het parket is niet beschadigd, maar de parketvloer wordt wel (deels)onbruikbaar doordat de lijm is losgekomen van de bestaande vloer. Het legsysteem is veranderd en dus verstoord, de oorspronkelijke uitgangspunten zijn teniet gedaan en de verwachtingen worden niet ingelost.

In de onderhoudsinstructies voor het parket is dan ook het volgende opgenomen: "Een constante luchtvochtigheidsgraad heeft op de kwaliteit van het parket een gunstig effect".

De waterverdampers die men gewoonlijk aan radiatoren ziet hangen en die vaak niet eens gevuld zijn met water, volstaan niet om de vochtigheidsgraad van de omgevingslucht op een constant peil en binnen de voorgeschreven grenzen te houden.

Daarvoor zijn ze te klein. Er kan een kwart liter tot maximaal een halve liter in, wat betekent dat het verdampingsoppervlak minimaal is.

Om tijdens een periode van 24 uur in een kamer met ongeveer 17 m² vloeroppervlak en een normale hoogte in de wintertijd met de verwarming aan, een relatieve luchtvochtigheid van 44 tot 51% te bereiken is er ongeveer 2.2 tot 4.5 liter water nodig, indien het gaat om een normale woninginrichting. In Nederland is het bevochtigen zo belangrijk omdat de luchtvochtigheid in de winter heel laag kan worden door het verwarmen van onze ruimtes. Alleen door bevochtiging van de omgevingslucht kan het effect van uitdroging gevoelig worden beperkt.
Het verdient dus aanbeveling om ervoor te zorgen dat de relatieve luchtvochtigheid op een peil van 55% blijft. Dat biedt de volgende voordelen;

   - uitdroging van het parket tot een onaanvaardbaar niveau wordt vermeden
   - het ontstaan van voegen, naden wordt tot een minimum beperkt
   - krimpspanningen in de lijmen en ook in de ondervloer verminderen
   - de luchthygiene wordt verbeterd.  

Altijd uitleggen dat hout werkt

Ondanks alle tips vanuit de houtspecialist zal het ook in de toekomst moeilijk zijn om aan alle consumenten de eigenschappen van hout te verklaren.
De parketlegger weet waarop hij moet letten bij het verwerken van het parket. De parket verkoper kan alleen maar proberen de eigenschappen uit te leggen en de consument de te verwachten werking duidelijk te laten zien.